نالوس شهری است در بخش نالوس شهرستان اشنویه استان آذربایجان غربی ایران. شهر نالوس در ۱۰ کیلومتری جنوب شهر اشنویه قرار دارد.
روستاهای پـِیروت‌آباد، چپرآباد، سوجه، دِه گرجی،سردره،سرگیز،قره سقل،دم شمس کوچک،ده شمس بزرگ، بالاگیر،چهاربت،کهنه قلعه،دربند ، دِنْخِه و حسن‌آباد در پیرامون نالوس قرار گرفته‌اند. شهرنالوس دارای باغات زیبا واب سرشاری می‌باشدشغل اصلی مردم کشاورزی ودامداری هست. عمده محصولات باغی این شهر سیب-انواع هلو-گیلاس-البالو-زردالو-گلابی-انگور وگردو می‌باشد اما محصول اصلی ان سیب وگیلاس وهلو هست.محصولات کشاورزی ان نیز گندم در دو نوع ابی ودیم-جو-لوبیا-نخود-چغندرقند-انوع کدو وذرت می‌باشد محصولات صیفی مختلفی در ان کشت می‌شود از جمله خیار-گوجه فرنگی -هندوانه-خربزه-سیر -پیاز-سیب زمینی و دیگر محصولات صیفی وسبزیجات می‌باشد. در کوه‌های این شهر انواع گیاهان دارویی وخوراکی مختلف یافت می‌شود مثل قارچ کوهی بسیار مرغوب کنگر ریواس نعناع کوهی پیازچه کوهی وبسیلری دیگر از گیاهان خوراکی مختلف که از اوایل فروردین تا اواخر خرداد در کوه‌های ان برداشت می‌شود برای مصارف خانگی و همچنین عرضه به بازارهای داخلی
دامداری نیز در این شهر وبخش رواج زیادی دارد و پرورش انواع ماکیان وگاو وگوسفند در بین مردم این دیار رواج دارد
درگذشته، مسیحیان و به ویژه نسطوریان در این منطقه نفوذ داشته‌اند. گورستان ویرانی به نام قبرستان بدرالدین در شرق نالوس وجود دارد که ویژه مسیحیان بوده‌است در ضمن هم اکنون هم تعدادی از اسکلت های دفن شده از لای خاک بیرون امده و به صورت واضح قابل مشاهده هستند.. جنگلی نیز به نام جنگل شخال در پیرامون شهر واقع شده‌است.
چپرآباد واقع در یک کیلومتری شهر نالوس از نقاط دیدنی است که در دو سوی رودخانه‌ای قرار دارد. آب این رودخانه از کوه‌های روستای کانی‌رش سرچشمه می‌گیرد.وسدی جهت ذخیره سازی آب های این رودخانه درنزدیکی روستای چپرآباد احداث شده است
منطقه میرآباد با ۱۹۰ هکتار جنگل طبیعی با آبشار شطره و آب معدنی و چشمه هلوچه از دیگر دیدنی‌های پیرامون نالوس هست
مردم این شهر به زبان کردی(سورانی) تکلم می‌کنند
ارتقای نالوس به شهر
روستای نالوس درسال ۱۳۷۹ ازروستا به شهر ارتقا پیداکرد سیدکمال الدین طاهری سرپرست بخشداری نالوس به عنوان اولین شهردار تاریخ نالوس ازسوی شورای اسلامی شهر انتخاب گردید و به مدت ۱۲سال به‌عنوان شهردار نالوس خدمت کرد واحداث بلوارهای ورودی شهرنالوس ازطرف شهراشنویه به نالوس و پیرانشهر به شهر نالوس خیابانهای امام،محمد اوراز ،انقلاب اسلامی، کردستان، کلاشین ،کانی شیلان، مولوی کرد هیمن ،معلم، امام شافعی، میدان خلفای راشدیدن ،میدان‌جمهوری،،کوچه عرفان احداث ساختمان شهرداری ، احداث ساختمان آتش نشانی سالن بحران وخیابان های ساحلی ،خرید ماشین آلات خدماتی وعمرانی ازقبیل لودر، دودستگاه کمپرسی، یک دستگاه بیل بکهو ۳دستگاه سبک سواری ویاری یک دستگاه گریدر ، یک دستگاه ویک دستگاه امبولانس را در کارنامه خدمت خود ثبت نمود
اعضای شورای اسلامی شهر نالوس
دوراول
۱- ماموستا عبدالقادرکردی۲-علی آذرنگ،۳-محمدرسول پنهانی،۴-سیدجلال بلغار(شادمهر),۵رحیم احمدپور
دور دوم
۱-,علی قادری زاد، ۲-رحمان احمدی آذر,۳-سیدجلال شادمهر ,۴-ابراهیم مرادی ،۵- کمال لاله
دورسوم
۱-ابراهیم مرادی ،۲- ایوب بایزی,۳-سیدابراهیم قریشی ،۴-رحیم احمد پور،۵-سیدجلال شادمهر
دور چهارم
۱-ابرهیم مرادی، ۲-محمدجسوری ،۳-خضز مه جبین،۴-سلیمان آذرنگ ،۵-آرام رحمت پور
دور پنجم
۱-علی قادری زاد ، ۲-رحمان احمدی آذر،۳- سلیمان آذرنگ ۴-محمد جسوری ۵-نادر چشم پناه
دور ششم
۱-سلیمان آذرنگ ۲-خضر مه جبین ۳-شیرزاد قدرت ۴_عبدالباقی باستاری ۵-مکائیل حسین زاده
شهرداران نالوس
۱-سید کمال الدین طاهری
۲–کمال کاکه مم
۳-سیاوش کرامت
۴-فاروق رنجبر
در قدیم
فرهنگ جغرافیایی ایران در جلد چهارم خود می‌نویسد: نالوس دهی است از دهستان حومه بخش اشنویه شهرستان ارومیه، در ۹ هزارگزی جنوب شرقی اشنویه بر سر راه ارابه رو اشنویه . در دره سردسیر با هوایی سالم واقع است و ۶۴۹ تن سکنه دارد. آبش از چشمه است . محصولش غلات، حبوبات و توتون، شغل اهالی زراعت و گله داری و صنعت دستی آنان جاجیم بافی است . راه ارابه رو دارد و در تابستان از راه اشنویه با ماشین می‌توان رفت.
مردم
زبان مردم کردی سورانی است
مطالعه بیشتر
شیرمحمد، نقیبی، توسعه کالبدی شهر نالوس با در نظر گرفتن اثرات زیست‌محیطی به کمک G.I.S، در: دوفصلنامه علمی – پژوهشی هویت شهر، دانشکده هنر و معماری واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی، شماره ۱ سال اول پائیز و زمستان ۱۳۸۶.
منابع
*اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران، تهران: مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی، ۱۳۸۳ خ. اطلاعات جدول، پیش‌شماره
